Günümüzde dijital platformlar herkes için ifade özgürlüğü, bilgi paylaşımı ve üretkenlik fırsatları sunuyor. Bloglar, dijital dergiler, haber siteleri ve köşe yazıları da bu alanların başında geliyor. Peki, kamu personeli olan bir devlet memuru bu platformlarda köşe yazısı yazabilir mi? Hatta bu yazılardan telif hakkı karşılığı gelir elde etmesi yasal mıdır? İşte bu sorular, teknolojinin sunduğu imkânlarla birlikte kamu personelinin karşılaştığı yeni etik ve hukuki sınırları da beraberinde getiriyor.
Bu içeriğimizde, devlet memurlarının köşe yazarlığı yapma hakkını yasal, etik ve pratik açılardan kapsamlı bir şekilde inceliyoruz.
657 Sayılı Kanun Ne Kadar Sınırlayıcı?
Devlet memurlarının görev tanımı ve uyacakları kurallar
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile sınırlandırılmıştır. Bu kapsamda 28. madde, memurların ticaret ve kazanç getirici faaliyetlerde bulunmalarını yasaklar. Özellikle esnaflık, ticari ortaklık, ofis açma gibi faaliyetler açıkça yasaklanmıştır. Ancak burada önemli bir istisna vardır:
5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereği, devlet memurları
eser sahibi olarak telif geliri elde edebilir. Yani yazdığı köşe yazısından
telif hakkı kazanan bir memur, 657’ye aykırı hareket etmiş sayılmaz. Bu da yazarlık faaliyetinin belli sınırlar içinde
yasal olarak mümkündür anlamına gelir.
Telif Geliri Yasak mı?
Köşe yazısından telif geliri elde edilmesi, kazanç getirici faaliyet olarak değil, eser üretimi kapsamında değerlendirilir. Bu nedenle memuriyetle bağdaşmayan bir durum yaratmaz. Burada dikkat edilmesi gereken nokta, kazancın telif sözleşmesiyle alınmasıdır. Yazı başına maaş ya da ücret şeklinde düzenli bir gelir söz konusuysa durum farklı değerlendirilebilir.
Kurumdan İzin Almak Gerekir mi?
Devlet memurlarının köşe yazısı yazarken kurumlarından izin alıp almayacakları, yazının içeriğine ve bağlı oldukları kuruma göre değişiklik gösterebilir. Mevzuatta açıkça memurun köşe yazısı yazmak için kurumundan izin alması gerektiğine dair bir düzenleme bulunmamaktadır. Ancak bazı durumlarda bu durum değişebilir. Yazının, görev yapılan kurumla ilgili bilgiler içermesi, kamu hizmetine dair değerlendirmeler barındırması ya da kurumun itibarını etkileyebilecek nitelikte olması hâlinde, önceden bilgi verilmesi veya kurumdan izin alınması gerekir. Ayrıca bazı bakanlıklar ve kamu kurumları, kendi iç yönergeleri doğrultusunda çalışanlarının bu tür faaliyetleri önceden bildirmesini ya da onay almasını isteyebilmektedir. Buna karşılık görevle ilgisi bulunmayan; kişisel gelişim, kültür, edebiyat ya da sanat gibi alanlarda yazılan yazılar için genellikle izin şartı aranmaz. Bu tür içerikler ifade özgürlüğü kapsamında değerlendirilir. Yine de, olası bir çelişki ya da yanlış anlaşılmanın önüne geçmek adına öncelikle bağlı bulunduğunuz bakanlık ile görüşmek size fayda sağlayacaktır.
Devlet Memuru Köşe Yazısı Yazabilir mi?
Konuyu toparlayacak olursak; Devlet Memuru köşe yazısı yazabilir. Köşe yazısı yazmak isteyen devlet memurları için genel çerçeve nettir: Yazarlık mümkündür, telif almak yasaldır; ancak görev alanına, kurumsal disipline ve kamu etik değerlerine aykırı davranılmamalıdır. Devlet memuru olmak, içerik üretmenin önünde bir engel değildir. Ancak yazının içeriği, gelir modeli ve kurumsal hassasiyet birlikte düşünülmelidir. Yazarlık yaparken gösterilecek özen, memurun hem kişisel üretkenliğini hem de kamu görevine olan bağlılığını yansıtır.
Köşe Yazarlığı Yapan Memur Unvanını Kullanabilir mi?
Devlet memurlarının köşe yazılarında unvanlarını kullanıp kullanamayacakları da sıkça gündeme gelen konulardan biridir. Bu konuda Devlet Personel Başkanlığı tarafından verilmiş bir mütalaa bulunmaktadır. Söz konusu değerlendirmede,
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda, bir devlet memurunun yazdığı eserde ismiyle birlikte görev unvanını ve çalıştığı kurumun adını kullanmasına yönelik açık bir yasak bulunmadığı ifade edilmiştir. Dolayısıyla köşe yazarlığı yapan bir memurun, yazısında kendi adının yanı sıra
unvanını belirtmesinde yasal bir sakınca yoktur. Ancak bu serbestiyet sınırsız değildir. Yazının içeriği; kurumsal bilgileri ifşa etmeyecek, kamu görevine zarar verecek nitelikte olmayacak ve kurumu temsil eden bir açıklama izlenimi yaratmayacak şekilde kaleme alınmalıdır. Unvan kullanımı, kişisel görüş beyanıyla resmi görüş karıştırılmadığı sürece mümkündür. Bununla birlikte kurumla veya görevle ilgili hassas konulara giriliyorsa, yazının kurumu bağlamadığı açıkça belirtilmeli ve gerekirse bu konuda önceden kuruma danışılmalıdır.
