Mazeret izni kimlere verilir?

Memurların görevleri sırasında zaman zaman beklenmedik durumlarla karşılaşması mümkündür. Hayatın doğal akışında evlilik, doğum, vefat gibi önemli olaylar ya da acil durumlar meydana gelebilir. Mazeret izni, bu tür hallerde kamu personelinin görevinden kısa süreliğine ayrılmasına imkân tanıyan izin türlerinden biridir.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda açıkça düzenlenen mazeret izni, belirli koşullara bağlı olarak ve süresi sınırlı şekilde verilir. Peki bu mazeret izni kimlere, hangi durumlarda ve ne kadar süreyle tanınır? Bu yazıda, mevzuata dayalı olarak bu konuyu tüm yönleriyle ele aldık.

Mazeret izni nedir?​

Mazeret izni, devlet memurunun kişisel veya ailesel nedenlerle işe gelemeyeceği, ancak durumun geçici olduğu ve belgeye dayandırılabildiği hallerde verilen ücretli bir izindir. Bu izin, önceden öngörülemeyen ama memurun günlük yaşamını etkileyen durumlar için tanınır. Mazeret izni süresince memurun maaşında herhangi bir kesinti yapılmaz.

Yasal dayanak​

Mazeret izni, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 104. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre bazı özel durumlar için izin süresi ve kapsamı açıkça belirtilmiştir. Ayrıca kurum amirlerinin takdir yetkisi çerçevesinde verilen kısa süreli mazeret izinleri de uygulamada yer almaktadır.

Hangi durumlarda verilir?​

Mazeret izni, belirli durumlarda doğrudan Kanun’la belirlenen sürelerde verilir. Bunlar dışında kalan hallerde ise kurum amirinin inisiyatifiyle, genellikle belgelenebilir nitelikteki nedenlere bağlı olarak kısa süreli mazeret izinleri uygulanabilir.

1. Doğum İzni: 657 sayılı Kanun’un 104. maddesine göre, memura eşinin doğum yapması halinde 10 gün süreyle mazeret izni verilir. Bu izin, doğumdan itibaren kullanılır ve babaya tanınan bir haktır.
2. Evlilik İzni: Memurlar, evlenmeleri halinde 7 gün süreyle mazeret izni kullanabilirler. Bu izin resmi nikâh tarihine bağlı olarak verilir ve bir defaya mahsustur.
3. Ölüm İzni: Memurun eşi, çocuğu, annesi, babası, kardeşi gibi birinci derece yakınının vefatı halinde 7 gün süreyle izin hakkı bulunmaktadır. Vefat belgesi genellikle kurum tarafından istenir.
4. Doğal afet ve zorunlu haller: Yangın, sel, deprem gibi doğal afetlerde mağdur olan memurlara, olayın belgelenmesi halinde valilik onayıyla ek mazeret izni verilebilir. Bu süre olayın etkisine ve kurum kararına bağlı olarak değişkenlik gösterebilir.
5. Sağlıkla ilgili acil haller: Bazı durumlarda, memur ya da çocuğu aniden hastalanabilir ancak resmi rapor alınamayabilir. Bu gibi durumlarda, kurum amiri takdirinde 1-2 günlük kısa süreli mazeret izni verilebilir. Bu izin türü tamamen yöneticinin değerlendirmesine bağlıdır.

Mazeret izni nasıl alınır?​

Mazeret izni almak isteyen memurun öncelikle kuruma durumu bildirmesi gerekir. İzin, mümkünse olay gerçekleşmeden önce talep edilir. Ancak ani gelişen olaylarda, durum sonrası en kısa sürede kuruma bilgi verilmesi ve dilekçe ile başvuru yapılması beklenir. Başvuru dilekçesine olayın niteliğine göre doğum belgesi, ölüm belgesi, nikâh belgesi veya afet raporu gibi belgeler eklenmelidir. Kurum amiri, durumu değerlendirerek ilgili izni onaylar ve süresini belirler.

Ücret kesintisi olur mu?​

Hayır. Mazeret izni, devlet memurunun özlük hakları kapsamında tanınan ücretli bir izindir. İzin süresince memurun maaşından herhangi bir kesinti yapılmaz. Ancak belgesiz ya da gerekçesiz devamsızlık durumlarında bu durum farklılık gösterebilir ve disiplin süreci gündeme gelebilir.

Ne kadar sıklıkla alınabilir?​

Yasayla düzenlenen doğum, evlilik ve vefat gibi haller için verilen mazeret izinleri yalnızca ilgili olay başına verilir. Ancak kurum takdirindeki kısa süreli izinler, yılda birkaç defa kullanılabilir. Burada önemli olan, gerekçenin geçerliliği ve kurumun işleyişine etkisidir.

Sonuç​

Mazeret izni, devlet memurunun karşılaştığı olağanüstü ve insani durumlar karşısında, görevine ara verme hakkıdır. Ancak bu hakkın kullanımı belli kurallara ve sınırlara tabidir. Hem çalışanın mağdur olmaması hem de kurum işleyişinin aksamaması için mazeret izni sürecinde doğru bilgilendirme ve zamanında başvuru büyük önem taşır.

---