Memur üniversitede ders verebilir mi?

Devlet memurları sahip oldukları bilgi ve birikimi sadece görev yaptıkları kurumlarla sınırlı tutmak istemeyebilir. Özellikle uzmanlık gerektiren alanlarda çalışan memurların, bilgi ve deneyimlerini akademik ortamda paylaşması hem üniversitelerin gelişimine katkı sağlar hem de kişisel anlamda mesleki tatmin ve gelişim fırsatı sunar. Bu yazımızda memurların üniversitede nasıl ders verebileceğini, hangi şartların gerektiğini ve sürecin nasıl işlediğini ele alacağız.

Memur üniversitede ders verebilir mi?​

Evet, belirli şartlar ve yasal hükümler çerçevesinde devlet memurları üniversitelerde ders verebilir. Ancak bu durum her memur için geçerli değildir. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'na göre bazı kurallara uyulması gerekir. Görev saatleri, amir onayı, dersin niteliği gibi birçok detay bu süreci etkiler.

Yasal Dayanaklar ve Şartlar​

Devlet memurlarının üniversitelerde ders verebilmesi, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nda belirtilen hükümler doğrultusunda mümkündür.

657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu​

Madde 28 – Devlet memurlarının ticaret ve kazanç getirici faaliyetlerde bulunması yasaktır. Ancak bu yasağın istisnaları da vardır. Örneğin, özel kanunlarla verilen görevler bu yasağın dışında tutulur. Dolayısıyla, memurlar özel düzenlemeyle izin verilen bazı görevleri yapabilir.
Madde 87 – İkinci görev olarak tanımlanan bazı ek görevler, memurların asli görevlerine zarar vermemek kaydıyla yapılabilir. Bu kapsamda ders vermek gibi faaliyetler ikinci görev olarak değerlendirilebilir.
Madde 89 – Öğretim görevlisi veya öğretmen bulunmayan durumlarda, diğer memurlar ücretli ek ders görevi alabilir. Bu görev, ilgili bakanlık ve Bakanlar Kurulunun belirleyeceği esaslara göre yürütülür.

2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu​

"Madde 31 – Üniversitelerde özel bilgi ve uzmanlık gerektiren dersler için, kendi alanında tanınmış kişiler ders saati ücreti ile görevlendirilebilir. Bu kişiler öğretim görevlisi kadrosuyla veya sözleşmeli olarak atanabilir." Bu madde kapsamında, öğretim üyesi olmayan ama alanında uzman ve akademik birikime sahip kişilere ders görevi verilebilir. Bu durum, devlet memurlarını da kapsar.

Memurun kendi kurumundan izin alması gerekir mi?​

Devlet memurları üniversitelerde ders verilebilmesi için, ilgili üniversitenin o alanda öğretim elemanı ihtiyacının olduğunu resmi olarak belirtmesi gerekir. Bu ihtiyaç genellikle, mevcut akademik kadronun yetersiz olduğu ya da dersin içeriğinin özel uzmanlık gerektirdiği durumlarda ortaya çıkar. Üniversiteler, böyle durumlarda dışarıdan alanında yetkin ve deneyimli kişilere ders görevi vermeyi tercih edebilir. Özellikle kamu yönetimi, hukuk, maliye gibi uygulama ağırlıklı veya kamusal bilgi gerektiren alanlarda, devlet memurları bu ihtiyaca uygun bir çözüm sunar.

İlgili akademik birim, uygun görülen memurlara ders görevi teklifinde bulunabilir.​

İhtiyaç tespiti sonrası ilgili fakülte, yüksekokul veya enstitü yönetimi, dersin içeriği ve gereklilikleri doğrultusunda dışarıdan görevlendirme yapılması yönünde karar alabilir. Bu süreç genellikle bölüm başkanı ya da fakülte dekanlığı tarafından yürütülür. Uygun adaylar arasında yer alan devlet memurlarına, uzmanlık alanlarıyla ilgili olarak doğrudan teklif götürülebilir. Üniversite senatosu ya da ilgili kurullardan onay alındıktan sonra süreç resmileşir.

Memurun asli görevi aksamamalı, gerekirse kurum amirinden izin alınmalıdır.​

Devlet memuru olarak üniversitede ders vermek isteyen kişi, öncelikle bu görevin kendi asli görevlerini aksatmaması gerektiğini bilmelidir. Eğer dersler memurun mesai saatleri içinde gerçekleşecekse, bağlı olduğu kurumdan yazılı izin alınması zorunludur. Mesai dışındaki dersler için amir onayı çoğu zaman aranmasa da, bilgilendirme yapılması tavsiye edilir. Ayrıca, görevle ilgili herhangi bir çıkar çatışması, etik sorun veya mevzuata aykırı durum olmamalıdır. Kurum amiri bu değerlendirmeyi yaparak uygunluk verir. İlgili akademik birim, belirlenen alan için uygun görülen kişilere ders verme teklifi sunabilir. Bu noktada memurun uzmanlık alanı ve mesleki deneyimi belirleyici olur.

Ek Ders Ücretleri ve Sosyal Güvenlik Durumu​

Üniversitelerde dışarıdan ders veren memurlar, saat başına ek ders ücreti alırlar. Bu ücretler, 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanunu’nda belirtilen göstergeye göre hesaplanır. Örneğin öğretim görevlisi için gösterge rakamı 160’tır. Bu rakam memur maaş katsayısı ile çarpılarak saatlik brüt ücret hesaplanır. Bir memura fiilen verdiği dersler için haftalık en fazla 20 saate kadar ödeme yapılabilir. Bu derslerin mutlaka ders programında yer alması ve fiilen işlenmiş olması gerekir.

Sosyal güvenlik açısından, görevli memurların ek ders ücretinden SGK primi kesilmez. Ancak emekli olan kişilerin bu kapsamda görevlendirilmesi durumunda, Sosyal Güvenlik Destek Primi uygulanır.

---