Mobbing Nedir? İşyerinde Zorbalık ve Etkileri

Mobbing nedir?​

Mobbing, işyerinde bir ya da birden fazla çalışana belirli bir süre boyunca sistemli olarak yapılan ve yıldırma, işten ve işyerinden uzaklaştırma, pasifize etme, baskı altına alma gibi amaçlarla ve kötü niyetle gösterilen davranış, tutum ve tavırlar bütünüdür.

Kötü her davranışı mobbing olarak değerlendirmeli miyiz?​

İşyerinde maruz kalınan her kötü davranışı mobbing olarak değerlendirmek doğru değildir. Bir tavır veya davranışın mobbing sayılabilmesi için yerine yerine getirmesi gereken bazı koşullar, içinde barındırması gereken mobbing unsurlarını bulunmaktadır.

Mobbingin Unsurları​

• Sistemli olarak yapılmalıdır,
• İşyeri sınırları içinde gerçekleşmelidir,
• Tekrarlanmalı, süreklilik arz etmelidir,
• Bilinçli ve kasıtlı olarak yapılmalıdır,
• İşten ve işyerinden uzaklaştırma, yıldırma, baskı altına alma amacıyla yapılmalıdır,
• Mağdur işçinin sağlığında ya da çalışma performansında gözlemlenebilir bir zarar ortaya çıkmalıdır,

* Mobbing açıkça yapılabildiği gibi gizli ve üstü kapalı şekilde de yapılabildiği unutulmamalıdır.

Ayrıca; her olumsuz ve/veya kötü davranışın mobbing olarak değerlendirilemeyeceği de göz önünde bulundurulmalıdır. Çalışanların mobbing karşısında doğru şekilde hareket etmesi için önce mobbing olup olmadığından emin olmaları gerekmektedir. Fiziksel şiddet, cinsel taciz, küfür ya da hakaret içeren davranışlar, tek sefere mahsus ya da tekrarlansa bile belli kriz anları, stres, kaza gibi sebeplere dayanan ve süreklilik arz etmeyen davranışlar ile işyerinin sınırlarının dışında gerçekleşen davranış ve tutumlar mobbing olarak değerlendirilememektedir.

Mobbingin Ortaya Çıkması Nasıl Olur?​

Mobbing her zaman ilk seferde gözle görülen bir davranışla ortaya çıkmayabileceği gibi genelde sistematik ve sürekli şekilde yapıldığı için fark etmek ve emin olmak zaman alabilir. Ortaya çıkışı şekilleri;

• Çalışana kendisinin değersiz hissettirilmesi,
• Çalışana güvenilmediğinin hissettirilmesi,
• Çalışanın mesleki bilgi ve yeterliliğinin sorgulaması,
• Çalışana belli bir zaman aralığı içinde yetiştiremeyeceği kadar iş verilmesi,
• İşle alakalı ya da özel bir bilginin paylaşılmaması,
• İşyeri içinde gruplaşmaların ortaya çıkması, çalışanın grup dışında bırakılması.

Çalışanların maruz kaldığı tavır ve davranışların mobbing olup olmadığını anlamaları için yukarıda sayılanlar vb. durumları yaşayıp yaşamadığını sormaları gerekir.

Mobbingin Çalışanlar Üzerindeki Etkileri​

Mobbinge maruz kalmak bir çalışanın fiziksel ve psikolojik açıdan sağlığının bozulmasına sebep olabileceği gibi, mobbingin uygulandığı süreye, mobbingin şiddetine, kaç kişi tarafından uygulandığına vb. detaylara göre çok daha farklı sonuçlar doğurabilir. En fazla bilinen ve gözlemlenen sonuçları:

• Gerginlik,
• Endişe,
• Alınganlık,
• Dikkatsizlik,
• Özgüven kaybı,
• Yetersizlik hissi,
• Korku,
• Konsantrasyon bozukluğu,
• İştahsızlık ya da aşırı yeme,
• Kilo kaybı ya da kilo alma,
• Ağlama nöbetleri,
• Uyku bozuklukları,
• İşe geç kalma,
• Öfke,
• Mide sorunları,
• Cilt sorunları,
• Bağırsak sorunları,
• Alkol ya da madde bağımlılığı,
• Depresyon,
• Paranoya,
• Ciddi psikolojik ve psikiyatrik rahatsızlıklar,
• Panik ataklar,
• Kalp krizi.

Bununla birlikte mobbinge maruz kalan ve buna tanıklık eden çalışanların yaşayacağı olası sağlık sorunları bu çalışanların sağlık harcamalarını artıracağından ekonomik olarak da zarar görmelerine sebep olacaktır.

Mobbingin İşyerlerine Etkileri Nelerdir?​

Bir işyerinde bir veya birden çok çalışanın mobbinge maruz kalması durumunda, o işyerinde hem mobbinge maruz kalan hem bu duruma şahit olan diğer çalışanların performansında düşüş yaşanmasına söz konusu olacaktır. Mobbingin işyerine ve diğer çalışanlara olan etkileri aşağıdaki gibi sıralanabilir;

• İşyerindeki verimliliğin düşmesi,
• İşyeri sadakatinin azalması,
• Güven duygusunun yitirilmesi,
• Çalışan-çalışan ve çalışan-yönetici ilişkilerinin bozulması,
• Çalışan sirkülasyonunun artmasına bağlı olarak nitelikli ve tecrübeli çalışanların kaybedilmesi,
• İstifaların artması
• Devamsızlıkların, izinlerin ve raporların artması,
• Şirket isminin ve marka değerinin zedelenmesi riski

Şikayet ve Başvuru Yolları​

* Dilekçe ile Başvuru
* Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi (CİMER) Yoluyla Başvuru
* ALO 170 Çalışma ve Sosyal Güvenlik İletişim Merkezi Üzerinden Başvuru
* Kamu Denetçiliği Kurumuna (Ombudsman) Başvuru
* Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumuna Başvuru

---