Süt izni, doğum sonrası görevine dönen kadın memura, çocuğunu emzirebilmesi amacıyla tanınmış yasal bir haktır. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na göre düzenlenen bu izin, annenin hem bebeğine bakım verebilmesini hem de çalışma hayatına uyum sağlamasını kolaylaştırır. Süt izni, doğum sonrası analık izninin bitiminden itibaren başlar; ilk altı ayda günde 3 saat, ikinci altı ayda ise günde 1,5 saat olarak uygulanır. Günlük kullanılan bu süre, memurun tercihi doğrultusunda günün herhangi bir saatine denk gelecek şekilde planlanabilir. Yasal temele dayandığı için kurumlar tarafından verilmesi zorunludur ve maaştan kesinti yapılmaz.
Bu tür uygulamaların tamamen kurumun takdirine bağlı olduğu ve kamu kurumu tarafından kabul edilemeyeceği göz önünde bulundurulmalıdır. Süt izni, mevzuatta günlük kullanım esasına göre düzenlenmiş olsa da bazı kurumlar işleyişe uygun gördükleri durumlarda esnek uygulamalara izin verebilmektedir.
Bununla birlikte süt izni, devamsızlık olarak da değerlendirilmez. Memur bu süre içinde görevli sayılır; puan, derece, kademe ilerlemeleri ve emeklilik gibi haklar bakımından aktif hizmette sayılmaya devam eder. Kurumlar süt izni kullanan personele karşı disiplin süreci başlatamaz; çünkü bu izin türü tamamen yasal zemine oturmuş, anayasal düzeyde korunan bir annelik hakkıdır.
Kısacası süt izni; yıllık izinden bağımsızdır, maaşı etkilemez ve memurun kariyer, terfi ya da sosyal haklarında hiçbir olumsuz sonuca yol açmaz. Aksine, hem annenin hem de çocuğun sağlığı için tanınmış sosyal devlet ilkesinin doğrudan bir yansımasıdır. Bu yönüyle, sadece geçici bir izin değil, aynı zamanda kadının çalışma yaşamındaki sürekliliğini destekleyen temel bir güvence niteliği taşır.
Süt İzni Nasıl Kullanılır?
Süt izni hakkı, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 104. maddesinin (D) bendinde düzenlenmiştir. Buna göre, doğum yapan kadın memura, analık izni süresinin bitiminden itibaren çocuğu 1 yaşına gelene kadar süt izni verilir. İlk altı ay boyunca bu süre günde 3 saat, ikinci altı ayda ise günde 1,5 saat olarak uygulanır. Süt izni, memurun göreve fiilen başlamasıyla birlikte başlar ve kullanımı tamamen memurun tercihine bırakılmıştır. Gün içinde hangi saatlerde kullanılacağına memur karar verir; amirin bu konuda müdahale yetkisi yoktur. Uygulamada süt izni genellikle geç işe başlama, erken işten ayrılma ya da gün içinde parça parça saatlere bölünerek kullanılmaktadır.Süt İzni Toplu Olarak Kullanılabilir mi?
Süt izni, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda günlük bir hak olarak tanımlanmıştır. Mevzuata göre bu izin her gün düzenli olarak ve belirlenen sürelerde (ilk 6 ayda 3 saat, ikinci 6 ayda 1,5 saat) kullanılmalıdır. Bu nedenle süt izninin haftalık olarak biriktirilip, örneğin haftada bir tam gün şeklinde kullanılması doğrudan mevzuata uygun değildir. Ancak uygulamada bazı kurumlar, işin niteliği ve personel durumu dikkate alınarak bu tür taleplere idari takdirle olumlu yanıt verebilmektedir. Yani memurun, işin aksamayacağını ve talebin makul olduğunu gerekçelendirdiği bir dilekçe ile başvurması durumunda, haftalık toplu kullanım bazı kurumlar tarafından esnek şekilde değerlendirilebilmektedir.Bu tür uygulamaların tamamen kurumun takdirine bağlı olduğu ve kamu kurumu tarafından kabul edilemeyeceği göz önünde bulundurulmalıdır. Süt izni, mevzuatta günlük kullanım esasına göre düzenlenmiş olsa da bazı kurumlar işleyişe uygun gördükleri durumlarda esnek uygulamalara izin verebilmektedir.
Kurumlar Süt İzni Vermek Zorunda mı?
Süt izni, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile güvence altına alınmış yasal bir haktır. Kurumların bu izni personel eksiği, iş yoğunluğu gibi gerekçelerle sınırlandırması veya hiç kullandırmaması mevzuata aykırıdır. Bu nedenle idarecilerin süt izni konusunda takdir yetkisi bulunmaz; izin hakkı doğrudan memurun talebiyle ve tercih ettiği saat dilimi doğrultusunda kullandırılmalıdır. Eğer süt izni talebi reddedilir, ertelenir ya da uygulanmazsa memur öncelikle kurumuna yazılı başvuruda bulunmalı; sonuç alınamazsa idare mahkemesine dava açma hakkını kullanabilir. Ayrıca isteyen kamu personeli, Kamu Denetçiliği Kurumu’na (ombudsman) ücretsiz şekilde başvurarak hakkının ihlal edildiğini bildirebilir. Tüm bu yollar, memurun hem süt izninin uygulanmasını sağlamak hem de gerekirse idari işlem iptali veya tazminat talep etmek amacıyla başvurabileceği yasal mekanizmalardır.Süt İzninin Yıllık İzin ve Maaş Haklarına Etkisi Var mı?
Süt izni, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu çerçevesinde tanımlanmış ve özel statüde korunan bir çalışma hakkıdır. Bu nedenle süt izni süresince memurun görevine ilişkin hiçbir özlük hakkı kayba uğramaz. Öncelikle şunu belirtmek gerekir: Süt izni, yıllık izinden düşülmez. Yani memur hem süt izninden hem de yıllık izin hakkından ayrı ayrı ve kesintisiz olarak yararlanır. Ayrıca bu süre maaşlı bir izin niteliğindedir. Kadın memurun süt izni kullandığı günler için ücretinde herhangi bir kesinti yapılmaz, maaş ve ek ödemeleri tam olarak ödenir.Bununla birlikte süt izni, devamsızlık olarak da değerlendirilmez. Memur bu süre içinde görevli sayılır; puan, derece, kademe ilerlemeleri ve emeklilik gibi haklar bakımından aktif hizmette sayılmaya devam eder. Kurumlar süt izni kullanan personele karşı disiplin süreci başlatamaz; çünkü bu izin türü tamamen yasal zemine oturmuş, anayasal düzeyde korunan bir annelik hakkıdır.
Kısacası süt izni; yıllık izinden bağımsızdır, maaşı etkilemez ve memurun kariyer, terfi ya da sosyal haklarında hiçbir olumsuz sonuca yol açmaz. Aksine, hem annenin hem de çocuğun sağlığı için tanınmış sosyal devlet ilkesinin doğrudan bir yansımasıdır. Bu yönüyle, sadece geçici bir izin değil, aynı zamanda kadının çalışma yaşamındaki sürekliliğini destekleyen temel bir güvence niteliği taşır.
