- Puan
- 305
- Mesaj
- 428
Şamanizm, uygulayıcısı olarak görülen şamanın, trans gibi değişmiş bir bilinç durumu yardımıyla ruhlar dünyasıyla irtibat kurabildiğine inanılan bir inanç sistemidir. Ruhlar dünyasıyla olan bu irtibatın ana amacı, ruhlar veya manevi enerjileri fiziksel dünyaya yönlendirerek onlardan şifa, kehanet veya başka türlü bir yardım almaktır.
Şamanizm, her din veya inançta olduğu gibi zaman ve mekana bağlı olarak çeşitli kültürlerden etkilenmiştir. Bu yüzden tek ve müstakil bir Şamanizm tanımına bağlı kalmak hatalı olacaktır; ancak istisnaların her zaman olabileceğini göz önünde bulundurarak şöyle bir genelleme yapabiliriz: Şamanizm olgusunun merkezinde, ruhlar ve katmanlar (dünyalar) arasındaki aracı rolü bulunan bir şamanın olduğu bir inanç sistemidir. Özellikle eski dönemlerde yaşamış insanlarının dünya ve evren algısının bu rolde katkısı büyüktür.
"Şamanik" olarak kategorize edilen inançlar ve uygulamalar, antropologlar, arkeologlar, tarihçiler, teologlar/ilahiyatçılar, filozoflar ve psikologlar dahil olmak üzere çeşitli disiplinlerden bilim insanlarının ilgisini çekmiştir. Konuyla ilgili yüzlerce kitap ve akademik makale üretilmiştir; öyle ki sırf Şamanizm çalışmalarına ayrılmış hakemli bir akademik dergi bile bulunmaktadır.
20. yüzyılda, hippiler ve Yeni Çağ gibi karşı-kültürel hareketlere dahil olan Yerli-olmayan Batılılar, çeşitli Yerli dinleri hakkındaki fikirlerinden etkilenen, "neoşamanizm" veya "neoşamanik hareket" olarak adlandırılan modern sihir içerikli bir inanç sistemi yaratmıştır.Bu hareketler, birçok "neopagan" pratiğinin gelişimini etkilemiştir. Aynı zamanda, Şamanizm kültürüne ait olmayan kişilerin, asırlık kültürlerin törenlerini uygulamaya veya temsil etmeye çalışmaları sonucunda bir ters tepme ve kültür hırsızlığı suçlamaları gündeme gelmiştir.
Şamanizm'e yönelik bu hayranlık ve ilginin sebeplerini anlayabilmek için, Şamanizm'i daha yakından tanımamız gerekmektedir. Bu yazıda Şamanizm'e ve Şamanizm'in merkezinde yer alan Şaman (veya Kam) kavramına daha yakından bakacağız.
Başlamadan vurgulamak isteriz ki bu yazı, Şaman ve Şamanizm'i bütün teferruatıyla ele almamaktadır. Burada söylediklerimiz konunun ayrıntısına girildiğinde bazı açılardan eksik kalacaktır. Ancak bizim buradaki amacımız da şamanlığı ve Şamanizm'i her yönüyle tetkik edip derinlemesine incelemek değildir. Amacımız, okuyucuya şaman ve Şamanizm hakkında temel bilgileri ve kavramları verebilmek, çeşitli araştırmacıların Şamanizm hakkında ne gibi konuları tartıştığından, şaman ayinlerinin nasıl ve niçin gerçekleştiğinden ve bu ayinler kaydedilirken ne gibi problemler olduğundan haberdar edebilmektir. Ayrıca ümidimiz, bugün bilimsel (ve dini) anlamda bir "safsata", "kafir inancı" veya "sahtekarlık" olarak görülse de bir zaman yaşamış (ve günümüzde halen yaşayan bazı) insanların "gerçeği" olan Şamanizm'i ve bu inancın merkezindeki şamanı daha yakından tanıtabilmektir.
Şamanizm, her din veya inançta olduğu gibi zaman ve mekana bağlı olarak çeşitli kültürlerden etkilenmiştir. Bu yüzden tek ve müstakil bir Şamanizm tanımına bağlı kalmak hatalı olacaktır; ancak istisnaların her zaman olabileceğini göz önünde bulundurarak şöyle bir genelleme yapabiliriz: Şamanizm olgusunun merkezinde, ruhlar ve katmanlar (dünyalar) arasındaki aracı rolü bulunan bir şamanın olduğu bir inanç sistemidir. Özellikle eski dönemlerde yaşamış insanlarının dünya ve evren algısının bu rolde katkısı büyüktür.
"Şamanik" olarak kategorize edilen inançlar ve uygulamalar, antropologlar, arkeologlar, tarihçiler, teologlar/ilahiyatçılar, filozoflar ve psikologlar dahil olmak üzere çeşitli disiplinlerden bilim insanlarının ilgisini çekmiştir. Konuyla ilgili yüzlerce kitap ve akademik makale üretilmiştir; öyle ki sırf Şamanizm çalışmalarına ayrılmış hakemli bir akademik dergi bile bulunmaktadır.
20. yüzyılda, hippiler ve Yeni Çağ gibi karşı-kültürel hareketlere dahil olan Yerli-olmayan Batılılar, çeşitli Yerli dinleri hakkındaki fikirlerinden etkilenen, "neoşamanizm" veya "neoşamanik hareket" olarak adlandırılan modern sihir içerikli bir inanç sistemi yaratmıştır.Bu hareketler, birçok "neopagan" pratiğinin gelişimini etkilemiştir. Aynı zamanda, Şamanizm kültürüne ait olmayan kişilerin, asırlık kültürlerin törenlerini uygulamaya veya temsil etmeye çalışmaları sonucunda bir ters tepme ve kültür hırsızlığı suçlamaları gündeme gelmiştir.
Şamanizm'e yönelik bu hayranlık ve ilginin sebeplerini anlayabilmek için, Şamanizm'i daha yakından tanımamız gerekmektedir. Bu yazıda Şamanizm'e ve Şamanizm'in merkezinde yer alan Şaman (veya Kam) kavramına daha yakından bakacağız.
Başlamadan vurgulamak isteriz ki bu yazı, Şaman ve Şamanizm'i bütün teferruatıyla ele almamaktadır. Burada söylediklerimiz konunun ayrıntısına girildiğinde bazı açılardan eksik kalacaktır. Ancak bizim buradaki amacımız da şamanlığı ve Şamanizm'i her yönüyle tetkik edip derinlemesine incelemek değildir. Amacımız, okuyucuya şaman ve Şamanizm hakkında temel bilgileri ve kavramları verebilmek, çeşitli araştırmacıların Şamanizm hakkında ne gibi konuları tartıştığından, şaman ayinlerinin nasıl ve niçin gerçekleştiğinden ve bu ayinler kaydedilirken ne gibi problemler olduğundan haberdar edebilmektir. Ayrıca ümidimiz, bugün bilimsel (ve dini) anlamda bir "safsata", "kafir inancı" veya "sahtekarlık" olarak görülse de bir zaman yaşamış (ve günümüzde halen yaşayan bazı) insanların "gerçeği" olan Şamanizm'i ve bu inancın merkezindeki şamanı daha yakından tanıtabilmektir.
